Historische kerkgebouwen

In het kader van de geschiedenis van Leeuwarden is het beslist interessant om aandacht te besteden aan de oude kerkgebouwen van de stad. De vroege terpdorpen waarop Leeuwarden gefundeerd is, werden namelijk al gauw voorzien van een parochiekerk. In dit artikel worden de oudste kerkgebouwen besproken.

Dorpskerk Huizum

Van alle kerkgebouwen die zich in de Friese hoofdstad bevinden blijkt de dorpskerk van Huizum het oudste monument te zijn. Het gebouw dateert uit de 12e eeuw, toen Huizum nog een terpdorp was. De aanbouw van de kerktoren geschiedde een eeuw later. In het jaar 1655 werd het gebouw grondig gerestaureerd. Tegenwoordig behoort de kerk tot de rijksmonumenten. Bovendien is het gebouw vanaf 2014 eigendom van de stichting Âlde Fryske Tsjerken die erop toeziet dat het gebouw niet zal ‘wegkwijnen’. De Dorpskerk te Huizum wordt momenteel gebruikt als cultureel podium, waar onder meer muziekconcerten en interessante lezingen kunnen worden bijgewoond.

Jacobijnerkerk

In de Leeuwarder binnenstad bevindt zich de oude Jacobijnerkerk, die in de 13e eeuw werd gebouwd als kloosterkerk voor de Jacobijnen (Dominicanen). Het Dominicanenklooster zelf was al in 1245 gebouwd. De kapel van de kerk stamt uit de 13e eeuw en is tot op de dag van vandaag bewaard gebleven. Ook het oorspronkelijke koor en de noordbeuk van de kerk zijn behouden gebleven. In de 14e eeuw werd het dak van de kerk verwoest door brand, waarop het dak opnieuw moest worden geconstrueerd. In de 15e en 16e eeuw is de kerk verder uitgebouwd en afgewerkt en heeft het haar huidige aanzien gekregen. Ook de Jacobijnerkerk is tegenwoordig een rijksmonument. Er worden regelmatig orgelconcerten gegeven.

Hoeksterkerk

Aan de Voorstreek in de binnenstad stond vroeger de Catharinakerk van Hoek. Hoek was een van de drie voormalige terpdorpen die de grondslag hebben gevormd voor de stad Leeuwarden. De Catharinakerk werd in de 14e eeuw gebouwd als parochiekerk van het oord Hoek. Ook de andere terpdorpen Oldehove en Nijehove beschikten elk over een parochiekerk. Van de oorspronkelijke Hoeksterkerk is helaas weinig overgebleven. Het gebouw doet tegenwoordig dienst als woonhuis.

St. Vituskerk (Oldehove)

De houten parochiekerk – de St. Vituskerk – van het voormalige terpdorp Oldehove bevond zich vlakbij de plek waar nu de gekromde toren ‘de Oldehove’ staat. Toen Leeuwarden in het jaar 1435 stadsrechten verwierf, werd besloten een enorme basiliek te bouwen, de St. Vitusbasiliek. Deze basiliek is echter nooit gerealiseerd omdat het bouwproject op niets uitliep: keer op keer verzakte de toren, waarna de bouw van de basiliek is stopgezet. De nabijgelegen St. Vituskerk werd in 1576 verwoest door een storm. De 40 meter hoge Oldehove is tegenwoordig opengesteld voor het publiek.